FB CPA Solution ดร.สมศักดิ์ ประถมศรีเมฆ
ตัวการ (Principal) และ ตัวแทน (Agent) คืออะไร
| เรื่อง | ตัวการ (Principal) และ ตัวแทน (Agent) คืออะไร |
| แหล่งที่มา | FB CPA Solution ดร.สมศักดิ์ ประถมศรีเมฆ |
| วันที่ | |
| ประเภทภาษี | |
| ข้อกฎหมาย | |
| คำถาม | ตัวการ (Principal) และ ตัวแทน (Agent) คืออะไร |
| คำตอบ | พี่น้องครับ TFRS 15 กำหนดหลักการเกี่ยวกับ ตัวการ (Principal) และ ตัวแทน (Agent) เป็นหนึ่งในประเด็นสำคัญที่นักบัญชีควรเข้าใจอย่างลึกซึ้ง โดยในรายงานการตรวจคุณภาพปี 2565-2566 ของสำนักงาน กลต. ได้ระบุถึงเรื่องนี้ ซึ่งโพสต์นี้จะอธิบายประเด็นให้กับพี่น้องได้เข้าใจเพื่อการรายงานทางการเงินที่ถูกต้อง: หลักการพื้นฐาน 1. ตัวการ (Principal): ผู้ควบคุมสินค้า/บริการก่อนส่งมอบให้ลูกค้า รับผิดชอบในทุกแง่มุมของสินค้า/บริการนั้น o รับ ความเสี่ยงด้านสินค้าคงคลัง เช่น ความเสี่ยงที่สินค้าจะไม่ขายหรือเสื่อมสภาพ o มี ความรับผิดชอบหลักในการให้บริการ 2. ตัวแทน (Agent): จัดการเพื่อให้บุคคลที่สามส่งมอบสินค้า/บริการแก่ลูกค้า โดยไม่ได้ควบคุมสินค้า/บริการนั้น o รายได้ที่รับรู้มักจะเป็นค่าธรรมเนียม (Commission) หรือส่วนแบ่งรายได้ เกณฑ์การพิจารณา (TFRS15.ข37) • ความรับผิดชอบหลักในการให้บริการ: ตัวการเป็นผู้รับผิดชอบต่อคุณภาพและการส่งมอบสินค้า/บริการ • ความเสี่ยงด้านสินค้าคงคลัง: ตัวการรับผิดชอบต่อความสูญเสียของสินค้า • ดุลยพินิจในการกำหนดราคา: ตัวการสามารถกำหนดราคาสุดท้ายให้ลูกค้าได้ ……………………………….. เพื่อความเข้าใจเราลองมาศึกษาจากตัวอย่างต่อไปนี้ : TravelCo เป็นตัวการหรือตัวแทน? ท่ามกลางตลาดการท่องเที่ยวที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว TravelCo เป็นหนึ่งในแพลตฟอร์มยอดนิยมสำหรับการจองแพ็คเกจทัวร์ ลูกค้าจำนวนมากเลือกใช้บริการผ่านเว็บไซต์ที่ใช้งานง่ายและดูน่าเชื่อถือ อย่างไรก็ตาม ความซับซ้อนเริ่มเกิดขึ้นเมื่อทีมบัญชีตั้งคำถามว่า "เราเป็นตัวการ (Principal) หรือแค่ตัวแทน (Agent) ในธุรกิจนี้กันแน่?" "ถ้าเราเป็นตัวการ..." ซึ่งหมายถึง TravelCo ต้องควบคุมสินค้าหรือบริการนั้นก่อนส่งมอบให้ลูกค้า เช่น ถ้า TravelCo ซื้อแพ็คเกจทัวร์จากผู้ให้บริการอย่าง TourProvider และรับความเสี่ยงทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นกรณีขายไม่หมด หรือเกิดปัญหากับลูกค้า TravelCo จะต้องแสดงรายได้ทั้งหมดจากราคาขายแพ็คเกจในงบกำไรขาดทุน (Gross Revenue) แต่หาก TravelCo ไม่ได้ควบคุมแพ็คเกจทัวร์เหล่านั้น ลูกค้าที่จองผ่านเว็บไซต์จะได้รับเอกสารยืนยันการจองโดยตรงจาก TourProvider และในกรณีเกิดปัญหาเกี่ยวกับบริการ เช่น รถไม่มารับ หรือโรงแรมไม่มีการจองในระบบ TravelCo จะช่วยประสานงานเท่านั้น แต่ไม่ได้รับผิดชอบโดยตรง เช่นนี้ TravelCo จะยังเป็นตัวการอยู่หรือไม่ การวิเคราะห์ว่า TravelCo เป็น “ตัวการ” หรือ "ตัวแทน" หลังจากพูดคุยกับทีมบัญชี TravelCo พบว่า: 1. ความรับผิดชอบหลัก (Primary Responsibility): TravelCo ทำหน้าที่เพียงเป็นสื่อกลางระหว่างลูกค้าและ TourProvider แพลตฟอร์มช่วยโปรโมทแพ็คเกจ แต่ไม่รับผิดชอบต่อคุณภาพของทัวร์หรือการดำเนินการ 2. ความเสี่ยงด้านสินค้าคงคลัง (Inventory Risk): TravelCo ไม่ได้ซื้อแพ็คเกจทัวร์ไว้ในสต็อก หากไม่มีลูกค้าซื้อ ก็ไม่มีความเสี่ยงทางการเงิน 3. ดุลยพินิจในการกำหนดราคา (Pricing Discretion): ราคาสุดท้ายของแพ็คเกจถูกกำหนดโดย TourProvider TravelCo เพียงแต่หักค่าคอมมิชชั่นตามสัดส่วนที่กำหนดไว้ เช่น 10% ของราคาขาย ด้วยเหตุนี้ ทีมบัญชีจึงสรุปว่า TravelCo เป็นตัวแทน (Agent) และควรบันทึกรายได้เฉพาะค่าธรรมเนียมที่ได้รับเท่านั้น อย่างไรก็ตาม หากสถานการณ์บ่งชี้ว่า TravelCo เป็นตัวการ โดยผู้บริหารบางคนเสนอแนวทางใหม่ "ถ้าเราอยากเป็นตัวการล่ะ?" โดยมีความคิดว่า หาก TravelCo ซื้อแพ็คเกจทัวร์มาขายเอง และกำหนดราคาขายให้ลูกค้าอย่างอิสระ บริษัทอาจเพิ่มกำไรได้ งบการเงินก็อาจสวยขึ้นด้วย แต่ทีมบัญชีเตือนว่า หากเลือกเส้นทางนี้ TravelCo จะต้องรับผิดชอบความเสี่ยงด้านสินค้าคงคลัง เช่น หากขายแพ็คเกจไม่หมด หรือเกิดปัญหากับลูกค้า บริษัทจะต้องรับผิดชอบทุกอย่างเต็มที่ ซึ่งข้อดีของการเป็นตัวการก็พอมีอยู่บ้าง โดย TravelCo จะสามารถแสดงงบกำไรขาดทุนตามวิธี Gross Basis หรือแสดง “รายได้จากการขาย Package Tour หัก ต้นทุนขาย Package Tour ที่ซื้อมาจากบริษัท Travel Provider ซึ่งจะทำงบกำไรขาดทุนมีน้ำหนัก มีรายได้มาก สร้างความน่าสนใจในสายตานักลงทุนและอาจมีผลดีต่อราคาหุ้นในที่สุด สรุปบทเรียน: ความชัดเจนคือหัวใจ เมื่อพิจารณาข้อดีข้อเสียอย่างถ้วนถี่ TravelCo ตัดสินใจคงสถานะ ตัวแทน (Agent) และเดินหน้าพัฒนาระบบการจัดการค่าธรรมเนียมให้โปร่งใสมากขึ้น พร้อมสื่อสารกับลูกค้าอย่างชัดเจนว่า TourProvider เป็นผู้รับผิดชอบบริการทั้งหมด รวมถึงรับรู้ค่าธรรมเนียมเป็นรายได้ในงบกำไรขาดทุน ซึ่งถูกต้องตามหลักการของ TFRS 15 ในการจัดทำรายงานทางการเงินที่สะท้อนภาพของกิจการได้อย่างถูกต้องตามที่ควร ……………………………….. ประมาณนี้นะครับ พี่น้องที่ลงการบัญชีสองลองรีวิวดูอีกสักนิด เผื่อจะเป็นประโยชน์กับคะแนนสอบ 5-10 คะแนน เตรียมความพร้อมสู่ความสำเร็จในสนามสอบ CPA AC1-AC2! หลักสูตรติว CPA คุณภาพสูง โดย ดร.สมศักดิ์ ประถมศรีเมฆ และทีมงาน สอนเจาะลึกทุกขั้นตอน พร้อมเทคนิคการทำข้อสอบอย่างแม่นยำ! มีตัวอย่างโจทย์จริง และฝึกทำ Workshop เข้าใจแบบ Step-by-Step! มีทั้งคอร์สออนไลน์ และเรียนสดกับอาจารย์ตัวเป็นๆ LINE ID: @cpasolution สถานที่เรียน: BTS อุดมสุข อย่ารอช้า! ความสำเร็จในการสอบ CPA อยู่แค่เอื้อม! มาร่วมเรียนรู้และเตรียมพร้อมไปด้วยกันกับ CPA Solution!
มาทำให้เป็นเรื่องง่ายด้วยบริการของ Tax-EZ สนใจสมัครสมาชิกเพื่อรับสิทธิพิเศษ คลิกที่นี่ ติดตามข่าวสารของ Tax-EZ ได้ทาง Website : tax-ez.info , Facebook Page : Tax-EZ ติดตาม FB เพจที่ให้ความรู้ทางด้านบัญชีกับ FB CPA Solution ดร.สมศักดิ์ ประถมศรีเมฆ คลิ๊ก ขอขอบคุณข้อมูลจาก FB CPA Solution ดร.สมศักดิ์ ประถมศรีเมฆ ที่อนุญาตให้นำความรู้ดีๆ มาแบ่งปันใน Website Tax-EZ ค่ะ |
